Το μουρουνέλαιο είναι το έλαιο που εξάγεται από το συκώτι του μπακαλιάρου του Ατλαντικού. Είναι γεμάτο θρεπτικά συστατικά και μπορεί να ληφθεί ως συμπλήρωμα διατροφής.
Τα οφέλη του μουρουνέλαιου για την υγεία περιλαμβάνουν τη μείωση των φλεγμονών, την υποστήριξη της υγείας των ματιών και πολλά άλλα.
Είναι μία από τις καλύτερες πηγές ωμέγα 3 λιπαρών οξέων (EPA και DHA) και περιέχει σχετικά υψηλές ποσότητες βιταμίνης Α και βιταμίνης D.
Η ακριβής συγκέντρωση των θρεπτικών συστατικών στο μουρουνέλαιο εξαρτάται από το είδος του μπακαλιάρου, από τον οποίο προέρχεται το έλαιο.
Το μουρουνέλαιο χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην ιατρική το 1789, για τη θεραπεία των ρευματισμών, ενώ ακολούθησε η ραχίτιδα το 1824. Μέχρι τη δεκαετία του 1930, χορηγούνταν συχνά σε παιδιά για να βοηθήσει στην πρόληψη της ραχίτιδας και άλλων παθήσεων που προκαλούνται από την έλλειψη βιταμίνης D.
Άλλα ιχθυέλαια εξάγονται από τους ιστούς ψαριών, συμπεριλαμβανομένων του τόνου, της πέστροφας, του σκουμπριού, της ρέγγας, του σολομού και του μπακαλιάρου.
Το μουρουνέλαιο προέρχεται μόνο από το συκώτι του μπακαλιάρου. Περιέχει λιγότερα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα από τα κανονικά ιχθυέλαια, αλλά περισσότερες βιταμίνες Α και D.
Πιθανά οφέλη του μουρουνέλαιου για την υγεία
Το μουρουνέλαιο αποτελεί εξαιρετική πηγή θρεπτικών συστατικών και μπορεί να έχει ορισμένες σημαντικές θεραπευτικές ιδιότητες.
Θεωρείται ότι συμβάλλει στην ανακούφιση της δυσκαμψίας των αρθρώσεων που σχετίζονται με την αρθρίτιδα, έχει θετική επίδραση στην καρδιαγγειακή υγεία και βοηθά στην αποκατάσταση των κατεστραμμένων δοντιών, των νυχιών, των μαλλιών και του δέρματος.
Ωστόσο, δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία που να αποδεικνύουν όλους αυτούς τους ισχυρισμούς.
1) Το σωστό είδος λίπους
Κάθε κύτταρο του σώματος χρειάζεται λίπος. Λίπη όπως τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, που βρίσκονται στο μουρουνέλαιο, θα προάγουν την υγεία του δέρματος, θα αυξήσουν την απορρόφηση βιταμινών και μετάλλων και θα ενισχύσουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
Το λίπος σας κρατά το αίσθημα του κορεσμού. Όταν καταναλώνετε λίπος, ο εγκέφαλός σας λαμβάνει ένα σήμα για να απενεργοποιήσει την όρεξή σας.
Η κατανάλωση υγιεινών λιπαρών με ένα γεύμα βοηθά στην επιβράδυνση της διάσπασης των υδατανθράκων σε ζάχαρη. Αυτό συμβάλλει στη διατήρηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα σε σταθερά επίπεδα. Ο εγκέφαλος χρειάζεται λίπος για να λειτουργεί σωστά.
2) Αρθρίτιδα
Το μουρουνέλαιο είναι ένα συνηθισμένο συμπλήρωμα για όσους πάσχουν από αρθρίτιδα. Η χρήση θαλάσσιων ελαίων, όπως το μουρουνέλαιο, έχει βρεθεί ότι βοηθά στη ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Τα ιχθυέλαια είναι γνωστό ότι μειώνουν τη φλεγμονή, γεγονός που μπορεί να εξηγήσει πώς παλαιότερες μεγάλες μελέτες διαπίστωσαν ότι ο πόνος, η ευαισθησία και η δυσκαμψία μειώθηκαν με τη συμπληρωματική χορήγηση.
3) Εκφύλιση της ωχράς κηλίδας που σχετίζεται με την ηλικία
Ορισμένες μελέτες έχουν υποδείξει ότι τα ωμέγα-3 έλαια μπορεί να υποστηρίζουν την υγεία των ματιών και να προλαμβάνουν τον εκφυλισμό της ωχράς κηλίδας που σχετίζεται με την ηλικία.
Υψηλότερες προσλήψεις των θρεπτικών συστατικών του μουρουνέλαιου, όπως το εικοσιπεντανοϊκό οξύ (EPA) και το δοκοσαεξανοϊκό οξύ (DHA), οδηγούν σε μικρότερη ή καθυστερημένη εμφάνιση εκφύλισης της ωχράς κηλίδας.
Άλλα θρεπτικά συστατικά που μπορεί να συμβάλλουν στην πρόληψη της είναι τα καροτενοειδή. Το μουρουνέλαιο είναι επίσης πλούσιο σε καροτενοειδή, τα οποία οι άνθρωποι χρειάζονται για την παραγωγή της βιταμίνης Α.
4) Στεφανιαία νόσος
Η καθημερινή πρόσληψη μουρουνέλαιου μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της στεφανιαίας αθηροσκλήρωσης. Υπάρχουν λιπαρά οξέα στο μουρουνέλαιο τα οποία δρουν ως ισχυρά αντιοξειδωτικά.
Η συσσώρευση πλάκας στο κυκλοφορικό σύστημα είναι αποτέλεσμα φλεγμονής.
Επομένως, η τακτική πρόσληψη ιχθυελαίων μπορεί να βοηθήσει στην προστασία από την αρτηριοσκλήρωση. Παρέχουν επίσης προστασία από τους θρόμβους αίματος.
5) Αποκατάσταση πληγών
Μια μελέτη σε ποντίκια, που δημοσιεύθηκε το 2009, διαπίστωσε ότι η τοπική εφαρμογή μιας αλοιφής από 25% μουρουνέλαιο σε πληγές στο αυτί θα μπορούσε να προωθήσει την επούλωση.
Οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η τοπική εφαρμογή της αλοιφής «επιτάχυνε σημαντικά τόσο την επιθηλιακή όσο και την αγγειακή συνιστώσα της επούλωσης, σε σύγκριση με τον φυσιολογικό ορό».
Πίστευαν ότι η βιταμίνη Α μπορεί να είναι το βασικό συστατικό αυτής της διαδικασίας.
6) Γνωστικές επιδόσεις
Το μουρουνέλαιο περιέχει υψηλή ποσότητα βιταμίνης D. Σε μελέτη σε αρουραίους εντοπίστηκε σύνδεση μεταξύ της βιταμίνης D και της γνωστικής απόδοσης.
Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η βιταμίνη D μπορεί να διαδραματίζει βασικό ρόλο στη διατήρηση της καλής λειτουργίας του εγκεφάλου στην τρίτη ηλικία.
Το 2011, οι επιστήμονες έδωσαν μουρουνέλαιο σε αρουραίους που βίωναν χρόνιο στρες. Τα αποτελέσματα των δοκιμών μνήμης, των κινητικών δεξιοτήτων και της αγχώδους συμπεριφοράς έδειξαν ότι το μουρουνέλαιο βοήθησε στην πρόληψη της γνωστικής εξασθένησης στους αρουραίους αυτούς.
7) Φυματίωση
Το 2011, μια έρευνα μιας ιστορικής μελέτης από το 1848 αποκάλυψε ότι το μουρουνέλαιο θα μπορούσε να είναι μια αποτελεσματική θεραπευτική επιλογή για τη φυματίωση.
8) Φλεγμονή
Το 2017, οι επιστήμονες ανέφεραν ότι ανακάλυψαν μια άγνωστη μέχρι σήμερα ομάδα μορίων που μπορεί να έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Προέρχονται από τα κανναβινοειδή που προέρχονται από τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα.
Οι ερευνητές προτείνουν ότι τα μόρια αυτά θα μπορούσαν να εξαχθούν από τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα για θεραπευτικούς σκοπούς. Το αποτέλεσμα, λένε, θα μπορούσε να είναι παρόμοιο με αυτό που παράγεται από τη φαρμακευτική μαριχουάνα, αλλά χωρίς τους ψυχολογικούς κινδύνους.
Μουρουνέλαιο και βιταμίνη D
Το μουρουνέλαιο είναι μια από τις πλουσιότερες διαθέσιμες πηγές βιταμίνης D. Η έκθεση στον ήλιο είναι επίσης σημαντική, επειδή ο οργανισμός δεν μπορεί να λάβει όλες τις ανάγκες του σε βιταμίνη D από τις πηγές τροφής.
Η βιταμίνη D είναι σημαντική για τη ρύθμιση των επιπέδων ασβεστίου και φωσφόρου στο αίμα, δύο παράγοντες που είναι εξαιρετικά σημαντικοί για τη διατήρηση υγιών οστών.
Η ανεπάρκεια της βιταμίνης D έχει συσχετιστεί με την οστεοπόρωση.
Μπορεί επίσης να επηρεάσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, διαβήτη τύπου 1 και τύπου 2, υψηλής αρτηριακής πίεσης (υπέρταση), σκλήρυνσης κατά πλάκας και άλλων παθήσεων.
Ωστόσο, απαιτούνται πιο αξιόπιστες μελέτες για να επιβεβαιωθούν ορισμένες από αυτές τις συσχετίσεις.
Διατροφικό προφίλ του μουρουνέλαιου
Ένα κουταλάκι του γλυκού μουρουνέλαιο, βάρους 4,5 g, περιέχει:
- Ενέργεια: 41 θερμίδες
- Βιταμίνη Α: 4.500 διεθνείς μονάδες (IU)
- Βιταμίνη D: 450 IU
- Κορεσμένα λιπαρά οξέα: 1,017 g
- Μονοακόρεστα λιπαρά οξέα: 2,102 g
- Πολυακόρεστα λιπαρά οξέα: 1,014 g
- Χοληστερόλη: 26 χιλιοστόγραμμα (mg)
Πιθανοί κίνδυνοι για την υγεία από το μουρουνέλαιο
Έρευνα προειδοποιεί ότι η υψηλή κατανάλωση ψαριών μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες λόγω των περιβαλλοντικών τοξινών στα ψάρια, όπως ο υδράργυρος, τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια, οι διοξίνες και άλλοι μολυσματικοί παράγοντες.
Ωστόσο, οι συγγραφείς σημειώνουν ότι η επεξεργασία που συνεπάγεται η παρασκευή συμπληρωμάτων μειώνει τον κίνδυνο περιβαλλοντικών τοξινών και υπερβιταμίνωσης, ή υπερβολικής κατανάλωσης βιταμινών.
Η υπερβολική ποσότητα βιταμίνης D από πηγές τροφίμων μπορεί να οδηγήσει σε ανορεξία, απώλεια βάρους, πολυουρία και ακανόνιστους καρδιακούς ρυθμούς. Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε υπερβολικά επίπεδα ασβεστίου στο αίμα, με αποτέλεσμα την ασβεστοποίηση των ιστών και των αιμοφόρων αγγείων και σε πέτρες στα νεφρά.
Το ανεκτό ανώτατο όριο βιταμίνης D είναι 4.000 IU την ημέρα για ενήλικες ηλικίας 19 ετών και άνω.
Πρέπει να λαμβάνω συμπληρώματα
Τα συμπληρώματα μουρουνέλαιου μπορεί να έχουν οφέλη για την υγεία. Είναι διαθέσιμα για αγορά στο διαδίκτυο
Είναι σημαντικό να διασφαλίσετε ότι το μουρουνέλαιο και άλλα συμπληρώματα προέρχονται από αξιόπιστη πηγή και ότι πληρούν τις απαιτήσεις του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA).
Όποιος σκέφτεται να λάβει συμπληρώματα θα πρέπει να μιλήσει με έναν γιατρό πριν ξεκινήσει. Μην παίρνετε μεγαλύτερη δόση από τη συνιστώμενη χωρίς ιατρική παρακολούθηση.
Οι Διατροφικές Οδηγίες για τους Έλληνες 2015-2020 συνιστούν κάλυψη των διατροφικών αναγκών με τροφικές πηγές, στο μέτρο του δυνατού.
Η μέγιστη ημερήσια πρόσληψη που συνιστάται για τη βιταμίνη D είναι 4000 IU την ημέρα.
